Trong ngành công nghiệp chế tạo và sửa chữa, hàn đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp kết nối các chi tiết kim loại một cách bền bỉ và chắc chắn. Hiện nay, có rất nhiều phương pháp hàn khác nhau, mỗi phương pháp sở hữu những ưu, nhược điểm riêng, phù hợp với từng loại vật liệu và mục đích sử dụng cụ thể. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về các phương pháp hàn thông dụng nhất, giúp bạn lựa chọn phương pháp phù hợp cho công việc của mình.
Hình ảnh: Hàn là gì?
Hàn là gì?
Hàn là quá trình luyện kim nhằm kết nối 2 hay nhiều thành phần khác nhau bằng nhiệt hoặc áp suất, có vật liệu bổ sung hoặc không. Có nhiều phương pháp để thực hiện hàn và người ta thường sử dụng 3 phương pháp phổ biến tương ứng với 3 loại máy phổ biến nhất là máy hàn Mig, máy hàn Tig và máy hàn que.
Mỗi phương pháp này đều có những lợi thế và hạn chế riêng, không có một phương pháp nào có thể ứng dụng được trong tất cả các ngành, lĩnh vực cả. Tùy theo từng trường hợp cụ thể mà người thợ hàn sẽ lựa chọn phương pháp hàn phù hợp và có nhiều ưu điểm nhất. Từ đó sẽ giúp cho việc hàn kim loại được hiệu quả và có chất lượng tốt nhất.
Phân loại các phương pháp hàn thông dụng
Để dễ dàng lựa chọn, người ta thường phân loại các phương pháp hàn dựa trên nguồn nhiệt và vật liệu bổ sung:
1. Phân loại theo nguồn nhiệt:
Hàn nhiệt: Sử dụng nguồn nhiệt bên ngoài để làm nóng chảy vật liệu hàn và kim loại cần ghép nối. Một số phương pháp hàn nhiệt phổ biến bao gồm:
- Hàn hồ quang: Sử dụng hồ quang điện để tạo ra nguồn nhiệt. Phân thành các loại:
- Hàn que: Sử dụng que hàn có lõi kim loại và vỏ bọc thuốc hàn.
- Hàn TIG: Sử dụng điện cực không nóng chảy trong môi trường khí bảo vệ.
- Hàn MIG/MAG: Sử dụng dây hàn nóng chảy trong môi trường khí bảo vệ.
- Hàn plasma: Sử dụng tia plasma để tạo ra nguồn nhiệt.
- Hàn cảm ứng: Sử dụng dòng điện cảm ứng để tạo ra nguồn nhiệt.
- Hàn phi nhiệt: Không sử dụng nguồn nhiệt bên ngoài mà dựa vào áp lực hoặc ma sát để làm nóng chảy vật liệu hàn và kim loại cần ghép nối.
2. Phân loại theo vật liệu bổ sung
- Hàn có vật liệu bổ sung: Sử dụng vật liệu bổ sung (que hàn, dây hàn) để tạo ra mối hàn.
- Hàn không vật liệu bổ sung: Không sử dụng vật liệu bổ sung, mối hàn được hình thành từ chính kim loại cần ghép nối.
Hình ảnh: Các phương pháp hàn thông dụng
Các phương pháp hàn thông dụng nhất hiện nay
Dựa trên nhu cầu sử dụng phổ biến và tính ứng dụng rộng rãi, một số phương pháp hàn thông dụng nhất hiện nay bao gồm:
Hàn que điện tử:
Phương pháp hàn que hay còn gọi là hàn hồ quang là quá trình hàn nóng chảy nhờ vào việc sử dòng điện từ khe hở giữa kim loại và que hàn. Có thể được sử dụng để hàn hầu hết các hợp kim kim loại, máy hàn que có thể sử dụng được trong nhà và ngoài trời hay trong các môi trường không thuận lợi.
Về ưu điểm: phương pháp hàn que giúp bạn tiết kiệm chi phí và thời gian nhất đồng thời nó giúp tạo liên kết chắc chắn trên các kim loại gỉ lâu năm.
Điểm yếu: khi hàn que bạn cần thay đổi thanh que thường xuyên, và khi hàn có sự tán xạ đáng kể và bạn cần phải sạch mối hàn ngay sau khi hàn xong.
Hàn TIG:
Phương pháp này cho ra mối hàn chất lượng cao, thẩm mỹ, ít khói và xỉ hàn. Tuy nhiên, hàn TIG đòi hỏi kỹ thuật cao và chi phí đầu tư cao hơn so với hàn que. Hàn TIG sử dụng điện cực không nóng chảy bằng tungsten và khí trơ (thường là argon) để bảo vệ vùng hàn.
Ưu điểm:
- Mối hàn chất lượng cao nhất: Sạch, đẹp và chính xác.
- Linh hoạt: Có thể hàn được hầu hết các kim loại, kể cả kim loại màu.
Hạn chế:
- Chi phí cao: Thiết bị và quy trình phức tạp, cần thợ hàn có kỹ năng cao.
- Tốc độ hàn chậm: Không hiệu quả cho sản xuất hàng loạt.
Hình ảnh: Hàn Tig
Hàn MIG/MAG
Hàn MIG/MAG sử dụng một dây hàn được cấp liên tục và khí bảo vệ (khí trơ hoặc khí hoạt tính) để bảo vệ vùng hàn khỏi ô nhiễm không khí. Phương pháp này có năng suất cao, thích hợp cho hàn tự động và hàn các mối hàn dài. Tuy nhiên, hàn MIG/MAG đòi hỏi môi trường làm việc sạch sẽ và khí bảo vệ.
Ưu điểm:
- Chất lượng mối hàn cao: Mối hàn ít bị lẫn tạp chất, đẹp và đều.
- Tốc độ hàn nhanh: Hiệu suất cao, phù hợp cho các dự án lớn.
Hạn chế:
- Chi phí cao: Cần thiết bị phức tạp và khí bảo vệ, chi phí đầu tư ban đầu lớn.
- Yêu cầu điều kiện hàn tốt: Khó sử dụng trong môi trường có gió mạnh hoặc ngoài trời.
Hình ảnh: Mối hàn mig đẹp tại Nam Vượng
Hàn Plasma
Hàn plasma là một phiên bản cải tiến của hàn TIG, sử dụng tia plasma để tạo ra nhiệt độ cao hơn và kiểm soát mối hàn tốt hơn.
Ưu điểm:
- Chất lượng mối hàn cao: Độ chính xác và sạch sẽ cao.
- Tốc độ hàn nhanh hơn hàn TIG: Hiệu suất cao hơn khi hàn các vật liệu dày.
Hạn chế:
- Chi phí rất cao: Thiết bị và quy trình phức tạp, đòi hỏi thợ hàn có kỹ năng cao.
- Khó kiểm soát: Yêu cầu nhiều kinh nghiệm và kỹ năng.
Lựa chọn phương pháp hàn phù hợp
Việc lựa chọn phương pháp hàn phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Loại vật liệu cần hàn
- Độ dày của vật liệu
- Mối hàn cần đạt được (thẩm mỹ, độ bền,…)
- Nhu cầu sử dụng (hàn thủ công, hàn tự động,…)
- Chi phí đầu tư
Mỗi phương pháp hàn có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với từng loại công việc và yêu cầu cụ thể. Việc lựa chọn phương pháp hàn phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và tiết kiệm chi phí. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về các phương pháp hàn thông dụng và có thể lựa chọn phương pháp phù hợp cho công việc của mình.